(၂)ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး ဦးဘေဆြက ၁၉၅၉ ႏိုဝင္ဘာ ၃ရက္ေန႔ နဲ႔ ၄ ရက္ေန႔မွာ ဘူးသီးေတာင္နဲ႔ ေမာင္ေတာမွာက်င္းပတဲ့ လူထုအစည္းအေဝးမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားဟာ ကခ်င္၊ ကယား၊ ကရင္၊ မြန္၊ ရခိုင္နဲ႔ ရွမ္းေတြလိုပဲ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးအျပည့္အဝ ရရွိၾကသူမ်ားျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဆိုခဲ့တယ္။
(၃)၁၉၆၁ ေမလ(၁၅)ရက္ကေန ၁၉၆၅ ေအာက္တိုဘာလ (၃၀) ရက္အထိ ျမန္မာ့ေရဒီယို၊ တိုင္းရင္းသားအစီအစဥ္ကေန တစ္ပတ္ကိုသံုးႀကိမ္ ႐ိုဟင္ဂ်ာဘာသာ နဲ႔ထုတ္လႊင့္ခဲ့ပါေသးတယ္။
(၄)၁၉၆၄ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ေဝတဲ့ ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း၊ အတြဲ(၉) စာမ်က္ႏွာ ၈၉-၉၀ မွာ ရခိုင္ျပည္ေျမာက္ပိုင္း ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာနဲ႔ ရေသ့ေတာင္တို႔မွာ ရွိတဲ့ လူဦးေရငါးသိန္းမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာလူဦးေရဟာ ၇၅% ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါတယ္။
(၅)၁၉၆၁ ဇူလိုင္လမွာ ထုတ္ေဝတဲ့ တပ္မေတာ္ေခတ္ေရးဂ်ာနယ္ အတြဲ(၁၂) အမွတ္(၆) ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာနဲ႔ ရေသ့ေတာင္မွာလူမ်ားစုေနထိုင္ၾကသူမ်ားဟာ ႐ိုဟင္ဂ်ာ တိုင္းရင္းသားမ်ားျဖစ္ၿပီး ရခိုင္၊ဒိုင္းနက္၊ ၿမိဳနဲ႔ခမီမ်ားဟာ လူနည္းစုျဖစ္ေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါတယ္။
(၆)ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ ၁၉၅၉-၁၉၆၁ အထိ ႐ိုဟင္ဂ်ာေက်ာင္းသားအစည္းအ႐ံုး ဆိုတာရွိခဲ့ပါတယ္။ တရားဝင္မွတ္ပံုတင္အမွတ္ ၁၁၃/၅၉ နဲ႔ ၁၉၅၉ ဒီဇင္ဘာမွာ ဖြဲ႕စည္းရန္ ခြင့္ေပးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
(၇)၁၉၇၈ မွာထုတ္ေဝတဲ့ အထက္တန္းပထဝီဝင္စာအုပ္မွ ရခိုင္ျပည္ေျမာက္ပိုင္းဟာ ႐ိုဟင္ဂ်ာနယ္ေျမျဖစ္ေၾကာင္း စာမ်က္ႏွာ(၈၆)မွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
(၈)၁၉၃၅ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာကိုအိႏိၵယကခြဲၿပီး ဒိုင္အာခီ (၉၁ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရး) အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုတာရွိခဲ့ပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ၁၃၂ ေနရာဟာ တိုင္းရင္းသားေနရာျဖစ္ၿပီး ဦးဂါနီမာကန္ ဟာ ႐ိုဟင္ဂ်ာကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
(၉)ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကိုယ္တိုင္ပါဝင္တဲ့ ၁၉၄၇-ခုဖြဲ႔စည္းပုံေရးဆြဲအဖြဲ႕မွာေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာကိုယ္စားလွယ္ႏွစ္ဦးပါခဲ့ပါတယ္။ ဦး အဘူလ္ဂါဖါ( ဘူးသီးေတာင္)ႏွင့္ ဦး ဆူလ္တန္ အားမ္( ေမာင္ေတာ)ျဖစ္ပါတယ္။
(၁၀)ဗမာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီေခတ္ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ဦးအဘူလ္ ဟူစိန္က ဘူးသီးေတာင္ကိုယ္စားလွယ္၊ ဦးအဗ္ဒူ ရာဟင္က ေမာင္ေတာကိုယ္စားလွယ္ပါ။
(၁၁)၁၉၉၀ ပါတီစံုေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ဦးေက်ာ္မင္း၊ ဦးတင္ေမာင္၊ ဦးခ်စ္လြင္ႏွင့္ဦးေဖၚေဇာလ္ National Democratic Party for Human Rights (NDPH) ပါတီဘူးသီးေတာင္နဲ႔ ေမာင္ေတာကိုယ္စားလွယ္ေတြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဦးေက်ာ္မင္းသည္NLDကဦးေဆာင္ၿပီး ဖြဲ႕ခ့ဲတယ္ CRPP ပါလီမန္အဖြဲဝင္ေတာင္ျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။
(၁၂)၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနထုတ္ ရန္ကုန္အေဝးသင္တကၠသိုလ္ ပထမႏွစ္ ပထဝီစာအုပ္ Module No.Geog 1004-Geography of Myanmar(For History Students)Code No.(19)Chapter-4 စာမ်က္ႏွာ(83)တြင္ Ancient Culture သင္ခန္းစာ၏စာမ်က္ႏွာ (94)တြင္ "ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏွင့္ ဆက္စပ္လ်ွက္ရွိေသာ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာ တြင္လည္း' ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားႏွင့္စစ္တေကာင္းသားမ်ား' ေနထိုင္ၾကေၾကာင္း"ေရးသားေဖာ္ျပထားပါသည္။
(၁၃)2009-ခုႏွစ္ ေနျပည္ေတာ္ ပုံႏွိပ္ထုတ္ေဝေရး ေကာ္မတီမွထုတ္ေဝခ့ဲေသာ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာ နိုင္ငံေတာ္အစိုးရ ယဥ္ေက်းမႈ ဝန္ႀကီးဌာန သမိုင္းသု ုေတသနဦးစီးဌာန ျမန္မာ့ရက္စဥ္သမိုင္း(ဒုတိယတြဲ) စာမ်က္ႏွာ ၁၄၀ တြင္"၁၄ ေမ ၁၉၆၀ ရိုဟင္ဂ်ာ ေက်ာင္းသား/သူမ်ား အသင္းခ်ဳပ္ဥကၠ႒ ကိုရွာေဟ- အာေလာမ္ႏွင့္အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ မူဟာရွာဟိတ္ေလာ ဟိမ္ တို႔က ရခိုင္ျပည္နယ ္ေျမာက္ပိုင္း နယ္ျခားေဒသအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ႀကိဳဆိုၿပီး မူဂ်ာဟစ္ေသာင္းက်န္းသူမ်ားကို တိုက္ထုတ္ေရးႏွင့္ ပုဏၰားကြ်န္း ရေသ့ေတာင္ ေက်ာက္ေတာ္ ၿမိဳ႕မ်ား အလယ္ဗဟို၌ရွိေသာ စိန္ေတာင္သည္ ရခိုင္ေျပာက္ က်ားတို႔၏ဌာနခ်ဳပ္ျဖစ္၍ ၎နယ္မ်ားကိုပါ နယ္ျခား ေဒသအုပ္ခ်ဳပ္ေရး တြင္ထည့္သြင္းေရးကို သတင္း ေထာက္မ်ားအားေျပာၾကားသည္။"ဟုေဖာ္ျပပါသည္။
(၁၄)ျမန္မာ့သမုိင္းျဖစ္ရပ္အမွန္မ်ား ေရးသားျပဳစုေရးအဖြဲ႔က စိစစ္ထုတ္ေဝထားတ့ဲ စာအုပ္တစ္အုပ္ပါ။
စာ- ၁၂၈ တြင္ “႐ုိဟင္ဂ်ာမူဆလင္အဖြဲ႔”ဟူ၍၎၊ စာ-၂၁၉ တြင္ “ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ႐ုိဟင္ဂ်ာအသင္း” ဟူ၍၎ “႐ုိဟင္ဂ်ာအမ်ဳိးသား တုိ႔” ဟူ၍၎ ေဖာ္ျပပါရွိပါသည္။
အကယ္၍ “႐ုိဟင္ဂ်ာ”မရွိဟု ဆက္လက္ျငင္းဆုိလုိပါက ျမန္မာ့သမုိင္းျဖစ္ရပ္အမွန္မ်ား ေရးသားျပဳစုေရးအဖြဲ႔က စိစစ္ထုတ္ေဝသည့္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးသမုိင္းစာအုပ္မ်ားသည္ မမွန္ကန္ေၾကာင္း တရားဝင္ေၾကညာေပးပါ။
စာအုပ္အမည္ = ၁၉၅၈ - ၁၉၆၂ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး တတိယတြဲ
ျပဳစုသူ = ဦးေက်ာ္ဝင္း၊ ဦးျမဟန္ႏွင့္ ဦးသိန္းလႈိင္
စိစစ္သူ = ျမန္မာ့သမုိင္း ျဖစ္ရပ္အမွန္မ်ား ေရးသားျပဳစုေရးအဖြဲ႔
ခုႏွစ္ = ၁၉၉၁ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ (ပထမပုံႏွိပ္ျခင္း)
စာတည္းသူ = ဦးျမင့္ၾကည္၊ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး၊ ျမန္မာစာအဖြဲ႔ဦးစီးဌာန , ဦးထြန္းတင့္၊ စာတည္းမွဴးခ်ဳပ္၊ ျမန္မာစာအဖြဲ႔ဦးစီးဌာန
ပုံႏွိပ္ထုတ္ေဝသူ = ဦးစုိးျမင့္၊ မန္ေနဂ်ာ၊ တကၠသုိလ္မ်ားပုံႏွိပ္တုိက္
ခြင့္ျပဳခ်က္အမွတ္ = ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ စာေပခြင့္ျပဳခ်က္အမွတ္ (၃၆၉၉)
(၁၅) ၀၁·၁၀·၁၉၅၀ ရက္စြဲပါ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္(ပါလီမန္) မွတ္တမ္း စာတြဲ(၁၄) အမွတ္(၂၄) စာမ်က္ႏွာ ၁၂၄၅ ႏွင့္ ၁၂၄၆ တြင္ ေမးျမန္းခ်က္ကို ပါလီမန္ အတြင္းဝန္(ဦးေမာင္ေမာင္စိုး)ေျဖၾကားသည့္ အေမး/အေျဖကို ေမာ္ကြန္းတင္ထားသည္။
ထိုမွတ္တမ္းတြင္ "႐ိုဝိန္းဂ်ာ(Ruwangya) ၆၀၀၀ခန္႔ အေ႐ွ႕ပါကစၥတန္(ယခု ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္ႏိုင္ငံ) ႏိုင္ငံသားမ်ားခံယူသြားေၾကာင္း ႏွင့္ ယေန႔အထိ ေမာင္းေတာ၌ ဒုကၡသည္ ၅၂၀၂ ေယာက္ရိွေနေၾကာင္းေျဖဆိုထားပါသည္။"
#တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ဆိုတာႏိုင္ငံေတာ္၏အျမင့္ဆုံးေနရာရဲ႕ေမာ္ကြန္းတင္မွတ္တမ္းတြင္ #႐ိုဝိန္းဂ်ာRuwangya ေဖာ္ျပျခင္းကို ေလ့လာၾကည့္ပါ။
ဒီလိုေတြေရးလို႔ အၾကမ္းဖက္ေထာက္ခံသူလို႔ မျမင္ေစခ်င္ပါဘူး။ အခုအၾကမ္းဖက္မႈကိုလုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသူေတြကို ဘယ္သူေတြအေရးေပးခဲ့ၾကတာလဲ ၊ ဘယ္သူေတြအသိအမွတ္ျပဳခဲ့ၾကတာလဲဆိုတာကို သိေစခ်င္တာပါ။ ေ႐ႊသမင္ဘယ္ကထြက္ မင္းႀကီးတာကထြက္ပါပဲ။
ၿပီးေတာ့ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးလံုးကိုရမ္းၿပီးသုတ္သင္ခ်င္ေနတဲ့စိတ္ဓါတ္မ်ိဳးကိုလည္း သတိထားၾကဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈကိုသာေျခမႈန္းဖို႔ျဖစ္ၿပီး ကိုယ္ကိုယ္တိုင္အၾကမ္းဖက္သူအျဖစ္သို႔ေျပာင္းမသြားၾကဖို႔လည္း အထူးသတိထားၾကေစခ်င္ပါတယ္။
ျပႆနာအားလံုးရဲ႕တရားခံဟာ ဘယ္သူလဲဆိုတာကိုသိၿပီး တရားေသာနည္းနဲ႔ေျဖရွင္းၾကဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။
Crd#Kyaw Yarzar
By:
Ro Farid @ Mg Hla
