ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံ Bhasan Char ကၽြန္းေပၚက ဒုကၡသည္ေတြကို စခန္းေတြကိုပဲ ျပန္ပို႔ေပးဖို႔ ဒုကၡသည္ေတြက ေမတၱာရပ္ခံ ေတာင္းဆိုေနၾကပါတယ္။ အျပည့္အစုံကို မဆုမြန္က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းၿပီး တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ပင္လယ္ထဲ သီတင္းပတ္ေတြနဲ႔ခ်ီ စက္ေလွနဲ႔ ေမ်ာေနတဲ့ ကေလးငယ္ ၃၃ ဦး ပါဝင္တဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ေလွစီးေျပးဒုကၡသည္ ၃၀၀ ေက်ာ္ကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အာဏာပိုင္ေတြက ကယ္တင္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္မႈကို ႀကိဳတင္ကာကြယ္ဖို႔ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ လူသူကင္းေဝးတဲ့ ပင္လယ္ထဲက Bhasan Char ကၽြန္းမွာ ပို႔ေဆာင္ထိန္းသိမ္းထားတာ အခုဆိုရင္ ေလးလနီးပါး ရွိလာၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီ Bhasan Char ကၽြန္းဟာ ရာသီဥတုဆိုးဝါးၿပီး က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ အသက္အႏၱရာယ္ စိုးရိမ္ရတာေၾကာင့္ ဒီကေလးငယ္ေလးေတြပါ ပါဝင္တဲ့ ဒုကၡသည္ ၃၀၀ ေက်ာ္ ေဘးအႏၱရာယ္မရွိေအာင္ ဒီကၽြန္းကေန အျမန္ဆံုး ေျပာင္းေရႊ႕ေပးဖို႔ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔ႀကီးက ေတာင္းဆိုသလို ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ကိုယ္တုိင္ကလည္း ဒီဒုကၡသည္ေတြကို ေဘးကင္းလံုၿခံဳတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ဒုကၡသည္စခန္းေတြဆီကို ပို႔ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုထားတာပါ။
ဒါေပမယ့္လည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အာဏာပိုင္ေတြဘက္ကေတာ့ ဒီလူေတြ ျမန္မာျပည္ျပန္မယ္လုိ႔ သေဘာတူမွ ကၽြန္းက ထြက္ခြာခြင့္ေပးမယ့္အေၾကာင္း ေျပာဆိုေနတဲ့အေပၚ ကုတုပေလာင္ ဒုကၡသည္စခန္းက ကိုကာေမလ္က ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရ အေနနဲ႔ အဲဒီဒုကၡသည္ေတြ ျမန္မာျပည္ျပန္ရင္ ႀကံဳရႏိုင္တဲ့ေဘးကိုလည္း ထည့္သြင္း စဥ္းစားေစခ်င္ပါတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔က အရမ္းပဲ စိုးရိမ္ေနတာပဲ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ေနလိုက္တဲ့ အဲဒီေနရာကေတာ့ အင္မတန္မွ အႏၱရာယ္ႀကီးတဲ့ေနရာလို႔ က်ေနာ္တို႔ ယူဆမိပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အဲဒီမွာ ပတ္ပတ္လည္မွာက ပင္လယ္ေရနဲ႔ လိႈင္းေလေတြ တုိက္ေနတာပဲ။ အၿမဲတမ္း စိုးရိမ္စိတ္ေတြနဲ႔ ေနရမွာေပါ့။ အခု အဲ့မွာရွိေနတဲ့ လူ ၃၀၀ ေက်ာ္ ဘယ္လိုအေျခအေနေတြမွာ ရွိေနတယ္၊ ဘယ္လိုအခက္အခဲေတြနဲ႔ ႀကံဳေနရလဲ၊ ရင္ဆိုင္ေနရတယ္ဆိုတာ ဘယ္သူတဦးတေယာက္မွ သိမွာမဟုတ္ဘူး။
“တကယ္လို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရက သူတို႔ေတြကို အဲဒီဘက္ကို ျပန္ပို႔မယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဒီမွာ ဒုကၡသည္ေတြကို Represent လုပ္ေနတဲ့လူေတြ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ရွိေသးတယ္။ သူတို႔နဲ႔ေတြ႔ၿပီး စကားေျပာၿပီး ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးၿပီး အေျဖရွာရင္ ပိုၿပီးေတာ့ အဆင္ေျပမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာက နယ္ေျမက ၿငိမ္းခ်မ္းတာလည္း မရွိဘူး။ အခုက AA ရခိုင္တပ္နဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ အၿမဲတမ္း တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီၾကားထဲမွာ ဒီကလူေတြက ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ သြားၿပီး ေနရမွာလဲ။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရကို ေျပာခ်င္တာကေတာ့ တခုပဲ အဲဒီမွာရွိေနတဲ့ လူ ၃၀၀ ကို ဒီကို အျမန္ဆံုးပို႔ေပးရင္ ပိုၿပီးေတာ့ အဆင္ေျပမယ္လို႔ ထင္တယ္။”
အခု Bhasan Char ကၽြန္းကို ပို႔ေဆာင္ခံထားရတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြကေရာ ကမ့္ပ္ေတြထဲမွာ ရွိေနတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ မိသားစုေတြကေရာ သူတို႔ကို အဲဒီကၽြန္းကေန ေရႊ႕ေျပာင္းေပးဖို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေတာင္းဆိုၾကသလို ကမ့္ပ္ထဲက ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကလည္း ဒီလူေတြကို ကမ့္ပ္ထဲမွာ ေခၚထားဖို႔ ေတာင္းဆိုေနၾကတယ္လို႔ ဘာလုခါလီ ဒုကၡသည္စခန္းက ႐ိုဟင္ဂ်ာ ကိုအီစလံက ေျပာျပပါတယ္။
“အဲဒီ Bhasan Char ကၽြန္းကို ပို႔ခံလိုက္ရတဲ့ အဲဒီဒုကၡသည္ေတြက သူတို႔က လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ေတြကိုေသာ္လည္းေကာင္း ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔အစည္းကိုလည္း သူတို႔က ေတာင္းဆိုၾကပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုရင္ အဲဒီမွာ မိသားစုလိုက္ မဟုတ္ဘဲ တဦးခ်င္းအလုိက္ေနရေတာ့ သူတို႔က အမ်ိဳးမ်ိဳး စိုးရိမ္ေနၾကတာေပါ့ဗ်ာ။ မိသားစုေတြနဲ႔ ကြဲကြာေနတာကတေၾကာင္း၊ ေနာက္ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ က်ေရာက္မွာကို စိုးရိမ္တာတေၾကာင္း သူတို႔က ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အတြင္းမွာရွိတဲ့ က်ေနာ္တို႔ အခုေနထိုင္တဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းကို ျပန္လည္ေနထိုင္ခ်င္တယ္ဆိုၿပီး သူတို႔စိတ္ဆႏၵကို ေတာင္းဆိုတာ က်ေနာ္တို႔က ၾကားသိေနရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီေတာင္းဆိုခ်က္ကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရဘက္က လိုက္ေလ်ာ လက္ခံျခင္းကေတာ့ မေတြ႔ရပါဘူး။ အဲဒီ Bhasan Char ကၽြန္းကို ဒီမွာရွိေနတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ က်န္တဲ့မိသားစုကိုပါ ပို႔ေဆာင္မယ္ဆိုၿပီးပါ အဲလိုေတြလည္း က်ေနာ္တို႔ ၾကားသိရတယ္။”
ကမ့္ပ္ေတြထဲမွာ လူဦးေရ မ်ားျပားလာတဲ့အတြက္ ဒုကၡသည္ေတြကို ခြဲေဝပို႔ေပးဖို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရက စီစဥ္ထားတဲ့ ဒီ Bhasan Char ကၽြန္းဟာ လူေနထိုင္ဖို႔ မသင့္ေတာ္တဲ့ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ ကၽြန္းအျဖစ္ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြဘက္က စိုးရိမ္ေနၾကသလို ဒုကၡသည္ေတြဘက္ကလည္း သြားၿပီးေနဖို႔ ေတာက္ေလွ်ာက္ျငင္းဆန္ခဲ့တဲ့ ေနရာတခုျဖစ္လို႔ အခုထားထားတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကိုလည္း အျမန္ဆံုး ေရႊ႕ေျပာင္းေပးေစခ်င္ပါတယ္လို႔ ကိုအီစလံက ေျပာပါတယ္။
“အရင္တုန္းကလည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရဘက္က က်ေနာ္တို႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ေျပာဆိုခဲ့တာ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ အဲဒီကၽြန္းမွာ သြားေရာက္ေနထိုင္ဖို႔ ဆႏၵမရွိဘူးလို႔ ျပန္ၿပီးေတာ့ တုံ႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီ Bhasan Char ကၽြန္းဆိုတာ ပင္လယ္ရဲ႕ အလယ္ဗဟိုမွာ က်ေရာက္ေနတဲ့အတြက္ ေလတိုက္ခတ္လာရင္ေသာ္လည္းေကာင္း မုန္တိုင္းက်ေရာက္လာရင္ ေရတက္လာရင္ သူတို႔ရဲ႕ အသက္အႏၱရာယ္ကို စိုးရိမ္ရတဲ့အတြက္ အဲဒီ Bhasan Char ကၽြန္းမွာ က်ေနာ္တို႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြက သြားေရာက္ေနထိုင္လိုစိတ္ မရွိဘဲ စိုးရိမ္ေနၾကတာပါ။
“အဲဒီ Bhasan Char ကၽြန္းမွာရွိတဲ့ ၂၀၀၊ ၃၀၀ ရွိတဲ့သူကို ျမန္မာျပည္ကို ျပန္ပို႔မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာျပည္ကို ေခၚမယ္ဆိုရင္ အဲဒီလူေတြတင္မကဘူး ဒီကမ့္ပ္ထဲမွာရွိတဲ့ သူေတြကိုပါ အားလံုးကို ေခၚဖို႔ဆိုရင္ လက္ခံတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ မူလရရွိခဲ့တဲ့ ေမြးရာပါ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးနဲ႔ ေဘးကင္းလံုၿခံဳစြာနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ မူရင္းေဒသကို ျပန္ဖုိ႔ဆိုတာ အၿမဲေတာင္းဆိုခဲ့တာပါ။ ဒီအေပၚ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းဘက္က ေျပလည္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔အားလံုးက ျပန္မွာပါ။ က်ေနာ္တို႔အတြက္ ဘဝအာမခံခ်က္ တစံုတခု မရွိဘဲနဲ႔ အခြင့္အေရး တစံုတခု မရရွိဘဲနဲ႔ ျပန္ဖို႔ဆိုတာ လမ္းေၾကာင္းမေတြ႔ပါဘူးခင္ဗ်ာ။”
Bhashan Char ကၽြန္းေပၚက ဒုကၡသည္ေတြကို ေကာင္းေကာင္း ေစာင့္ေ႐ွာက္ထားၿပီး အဲဒီမွာ Cox's Bazar က ဒုကၡသည္စခန္းေတြလို လူေတြ ျပည့္ၾကပ္မေနဘူးလို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အာဏာပိုင္ေတြက ဆိုပါတယ္။
႐ုိဟင္ဂ်ာလို႔ ေခၚဆိုတာကို လက္ခံမထားတဲ့ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ ဒီဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လည္လက္ခံေရး ႏွစ္ႏုိင္ငံ သေဘာတူညီခ်က္အရ လုပ္ေဆာင္မယ္လို႔ ေျပာထားေပမယ့္ COVID-19 ကပ္ေရာဂါ ကာလအတြင္း ဒုကၡသည္ ျပန္လည္လက္ခံေရး အစီအစဥ္ေတြ ရပ္ဆိုင္းေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
